Türk Medeni Kanunu'na göre, boşanma sebepleri iki ana gruba ayrılır: özel sebepler ve genel sebep. Özel boşanma sebepleri arasında zina (m. 161), hayata kast, pek kötü muamele ve ağır derecede onur kırıcı davranış (m. 162), haysiyetsiz hayat sürme ve suç işleme (m. 163), terk (m. 164), akıl hastalığı (m. 165) yer almaktadır.

Genel boşanma sebebi ise evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır ve genellikle şiddetli geçimsizlik olarak adlandırılır.

Terk

Terk, Medeni Kanun'un 164. maddesinde düzenlenen bir özel boşanma sebebidir. Evlenmeyle birlikte eşlerin birtakım sorumlulukları doğar ve bunlardan biri de ortak yaşam kurmaktır. Eşlerden birinin ortak yaşamı terk etmesi durumunda terk sebebiyle boşanma davası açılabilir.

Madde 164 – (1) Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.

(2) Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.

Terk Sebebiyle Boşanma Davasının Şartları

Terk sebebiyle boşanma için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir:

• Eşlerden birinin ortak hayatı terk etmesi: Eşin, evlilik birliğine yüklediği yükümlülükleri yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terk etmesi gerekir. İş için bir yere gitmek, askere gitmek veya hastanede yatmak gibi durumlar terk sayılmaz.
• Terkin en az 6 ay sürmesi: Terk süresinin en az 6 ay olması gerekir. Bu süre içinde ortak konuta dönülürse artık terk sebebiyle boşanma davası açılamaz.
• Terk eden eşe ihtar gönderilmesi: Terk sebebiyle boşanma davası açmak için terk eden eşe mahkeme veya noter aracılığıyla ihtar gönderilmesi gerekir. İhtar, en az terkin 4 ay sürmesi sonrasında gönderilebilir ve tebliğinden itibaren 2 ay süreyle beklenilmesi gerekir.

1) Eşlerden Birinin Ortak Hayatı Terk Etmesi

Terk, eşlerden birinin evlilik birliğinin yükümlülüklerini yerine getirmemek için ortak konutu terk etmesidir. Ancak iş için ayrılma, askere gitme gibi durumlar terk sayılmaz.

TMK m.197 uyarınca, kişiliği, ekonomik güvenliği veya huzuru tehlikeye düşen eşin ayrı yaşama hakkı vardır. Bu durumlarda terk sebebiyle boşanma davası açılamaz.

Ayrıca eşin, diğer tarafa ortak konutu terke zorlaması, ortak konuta almaması veya dönmesini engellemesi halinde, terk eden değil terketmeye zorlayan taraf terketmiş sayılır.

2) Terk En Az 6 Ay Sürmüş Olmalı

Terk sebebiyle boşanma davası açmak için, ortak konutu terk etme süresinin en az 6 ay olması gerekir. Bu süre içinde ortak konuta dönülürse, terk sebebine dayalı boşanma davası artık açılamaz.

Eş, sürenin sonlarına doğru dönüp tekrar terk ederse, TMK m.2 gereğince hakkın kötüye kullanılması oluşur ve boşanma davası açılabilir.

3) Terk Eden Eşe İhtar Gönderilmesi

Terk sebebiyle boşanma davası açmak için mahkeme veya noter aracılığıyla terk eden eşe ortak konuta dönmesi için ihtar gönderilmelidir. İhtar, terk en az 4 ay sürdükten sonra gönderilebilir ve tebliğinden itibaren 2 ay beklemek gerekir.

İhtarda, terk eden eşin konuta dönmesi için gerekli ortamın oluşturulması ve ortak konuta dönmesinin samimi olarak istenmesi önemlidir. Ayrıca, eve dönmek için gereken masrafların da ihtara eklenmesi gerekir.

4) Diğer Tarafı Terke Zorlayan Eş Terketmiş Sayılır

Eşlerden biri, diğerini ortak konutu terke zorlar, ortak konuta almaz veya dönmesini engellerse, terk eden taraf olarak kabul edilir. Bu durumda terk eden değil, terketmeye zorlayan eş terketmiş sayılır.

Terk Sebebiyle Boşanma Davasının Sonuçları

Terk Sebebiyle Boşanma Mutlak Sonuç Doğurur

Terk nedeniyle boşanma davası açılabilirse ve gerekli şartlar yerine getirilmişse, terk, evlilik birliğinin mutlak bir boşanma sebebidir. Bu nedenle, mahkeme şartların gerçekleştiğini tespit ettikten sonra, evlilik birliğinin sarsılmışlığına bakmadan boşanmaya karar verir.

Terk Eden Eşin Dönüşü Boşanmayı Etkilemez

Yukarıda belirtilen şartlar sağlandıktan sonra, terk eden eşin eve dönmesi veya dönme isteğinde bulunması boşanma davasını etkilemez. Mahkeme, terk eden eşin niyetini veya dönüş nedenlerini değerlendirmez.

Terk Sebebiyle Boşanma İle Diğer Boşanma Sebepleri Arasındaki İlişki

Terk sebebiyle boşanma, evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebine dayalı boşanma talebinden farklı olarak değerlendirilmelidir. Bu nedenle, terk sebebiyle boşanma davası açıldıktan sonra, terk eden eşin daha önceki hatalarına veya kusurlu davranışlarına dayanarak başka bir boşanma davası açılamaz. Bu, terk eden eşin daha önceki davranışlarının terk davasıyla affedildiği anlamına gelir.

Yargıtay Kararları ve Önemli Veriler

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi kararları, terk sebebiyle boşanma davalarında uyulması gereken usulleri belirler. Bu usullere uyulması, davanın kabulü ve sonuçlandırılması açısından hayati önem taşır.

Örneğin: Bir Yargıtay kararında (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2018/11842 E., 2019/4484 K.), aynı şehirde babasının evine giden eşe gönderilen 5 TL dolmuş parasının, eve dönme masrafları için yetersiz olduğu ve samimi olmadığı gerekçesiyle, eve dön ihtarının geçerli olmadığına hükmedilmiştir.

Bu nedenle, terk sebebiyle boşanma davaları teknik ve mutlak şekil şartlarına tâbi olduğundan, bu davayı açmak isteyenlerin mutlaka bir boşanma avukatına başvurmaları önerilir.

Terk Sebebiyle Boşanma Davası Özellikleri

Özel Boşanma Sebeplerinden biri olan terk davası, belirli usullere uygun açıldığında mutlak sonuç veren bir boşanma davasıdır.

Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 164. maddesine göre terk, eşlerden birinin diğerinin rızası olmadan ortak hayatı terk etmesi durumudur.

Terk sebebiyle boşanma davası açabilmek için belirli şartların gerçekleşmesi gerekir:

• Eşlerden birinin ortak hayatı en az 6 ay süreyle terk etmesi
• Terk eden eşe mahkeme veya noter aracılığıyla ihtar gönderilmesi
• İhtarın tebliğinden itibaren 2 ay beklenmesi

İhtar, terk eden eşin ortak hayata dönmesi için gönderilmelidir. İhtarda, evin koşullarının ortak hayata uygun hale getirildiği ve eşin dönmesi için gerekli olan masrafların karşılanacağı belirtilmelidir.

Terk eden eşin ihtara rağmen ortak hayata dönmemesi veya dönmek istememesi halinde diğer eş boşanma davası açabilir.

Terk sebebiyle boşanma davasında, mahkeme evlilik birliğinin sarsılıp sarsılmadığını araştırmaz. Şartların gerçekleşmesi halinde mahkeme mutlaka boşanmaya karar verir.

Terk sebebiyle boşanma davası, teknik ve mutlak şekil şartları olan bir dava türüdür. Bu nedenle, bu davayı açmak isteyen kişilerin mutlaka bir boşanma avukatından destek almaları önerilir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin içtihatlarına göre, terk sebebiyle boşanma davasında uyulması gereken usuller şunlardır:

• Ortak hayatın en az 6 ay süreyle terk edilmiş olması
• Terk eden eşe mahkeme veya noter aracılığıyla ihtar gönderilmesi
• İhtarın tebliğinden itibaren 2 ay beklenmesi
• İhtarda, eşin dönmesi için gerekli ortamların oluşturulması ve masrafların karşılanacağının belirtilmesi

Bu usullere uyulmadan açılan terk sebebiyle boşanma davaları reddedilir.